Skip to main content

 

Deze website wordt binnenkort gearchiveerd

Fedweb wordt sinds 29 juni 2022 niet meer bijgewerkt. Binnenkort halen we de site definitief offline. Alle info en updates vind je voortaan op www.bosa.belgium.be.

Een integriteitsschending melden: officiële meldprocedure

Heb je als federaal personeelslid een ernstig vermoeden dat er zich, binnen jouw organisatie of bij een andere federale organisatie, praktijken voordoen die niet correct zijn, die ingaan tegen de geldende waarden en normen en die een bedreiging of een aanslag vormen op het algemeen belang? Ben je een federaal personeelslid of was je dat tot minder dan twee jaar geleden?

Dan is het, zowel voor onze overheid als voor de burger, erg belangrijk dat je daarvan melding doet. Er bestaat een officiële meldprocedure voor integriteitsschendingen. Dankzij die procedure kan je praktijken in alle discretie melden met de nodige bescherming en ondersteuning.

Op deze pagina lees je wanneer er sprake is van een integriteitsschending en wanneer niet, hoe je melding kan doen, waar je met verschillende inbreuken terecht kan, bij wie je terecht kan voor meer informatie, …

Integriteit en integriteitsschending

Als federaal personeelslid ben je verplicht integer te handelen. Dit betekent dat je correct en zorgvuldig handelt bij het uitvoeren van je job, met respect voor de normen en waarden van het openbaar ambt.

Een integriteitsschending kan een strafrechtelijke inbreuk zijn. Denk bijvoorbeeld aan corruptie of aan verduistering van overheidsgeld. Maar een integriteitsinbreuk kan ook een inbreuk zijn op een morele norm, zoals het verspillen van middelen van een overheidsorganisatie of het niet respecteren van de arbeidstijd.

Voor de federale overheidsorganisaties en voor de burgers is het belangrijk dat federale personeelsleden die een integriteitsschending opmerken, dat ook melden. Zo kunnen sancties opgelegd worden en verdere integriteitsschendingen vermeden worden.


Integriteitsschending melden: officiële meldprocedure (volgens de wet van 15 september 2013)

Integriteitsschendingen in je eigen organisatie kan je altijd melden bij je functionele of hiërarchische leidinggevende.

Meld je liever niet bij je leidinggevende, dan kan je gebruik maken van de officiële meldprocedure die er gekomen is door de wet van 15 september 2013. Door die wet kan je als personeelslid van de federale overheid melding doen van integriteitsschendingen gepleegd door personeelsleden van de federale overheid in de uitoefening van hun functie en er bescherming voor krijgen. Deze mogelijkheid geldt nu ook voor voormalige medewerkers die minder dan twee jaar geleden de organisatie hebben verlaten.

 

Welke inbreuken kan je melden met de officiële meldprocedure?

De volgende inbreuken en klachten kan je melden met de officiële meldprocedure voor integriteitsschendingen:

1) Een inbreuk op de federale reglementering en de interne reglementen en procedures, die ingaat tegen de normen en waarden van het openbaar ambt
    Voorbeelden:

  • een ambtenaar kent een vergunning toe aan een bedrijf dat niet voldoet aan de minimumvoorwaarden om een vergunning te verkrijgen
  • een personeelslid respecteert de interne regels inzake de arbeidstijd nooit
  • een inspecteur gaat toch in op de uitnodiging om ’s middags in een restaurant te eten op kosten van het gecontroleerde bedrijf, hoewel de deontologische code dat duidelijk verbiedt.

2) Een onaanvaardbaar risico creëren voor het leven, de gezondheid of de veiligheid van personen of voor het milieu.
    Voorbeelden:

  • een hiërarchisch meerdere laat na veiligheidsuitrusting te bestellen voor het personeel dat met gevaarlijke stoffen werkt
  • het personeel van een federale overheidsdienst moet gebruik maken van afgekeurde voertuigen voor het dienstverkeer.

3) Een ernstige tekortkoming in de verplichtingen of het beheer van een federale organisatie.
    Voorbeeld:

  • een personeelslid van een overheidsdienst heeft ook een zaak als zelfstandig consulent. Tijdens de werkuren zijn er regelmatig klanten die hem opbellen. Op dat ogenblik sluit hij het loket om zijn klanten te woord te staan.

4) Een personeelslid aanzetten om een integriteitsschending te plegen.
    Voorbeeld:

  • een hiërarchisch meerdere vraagt aan een ondergeschikte om de inhoud van een overheidsopdracht die de volgende maand gepubliceerd zal worden, al eens discreet door te mailen aan bedrijf X.

      

De volgende klachten meld je niet volgens de meldprocedure voor integriteitsschendingen maar volgens andere procedures.

Drie redenen om de officiële meldprocedure te volgen

1) De meldprocedure garandeert een vertrouwelijke behandeling van de melding.
De naam van de melder wordt beschermd en de meldprocedure verloopt in alle vertrouwelijkheid.
 

2) In het kader van de meldprocedure ben je als melder beschermd.

  • Zodra je effectief een melding doet bij de Vertrouwenspersoon Integriteit (VPI) of bij het Centrum Integriteit van de federale Ombudsman, gaat je bescherming in vanaf de datum van je vraag om voorafgaand advies (zie verder). Als de veronderstelde integriteitsschending wordt gemeld door een politieagent, worden alle bevoegdheden van de federale ombudsman in de procedure overgenomen door het Vast Comité van Toezicht op de politiediensten (Comité P). 

  • Tot 3 jaar na het einde van het onderzoek (of na de definitieve gerechtelijke uitspraak), kunnen er geen maatregelen genomen worden die negatief zijn voor je arbeidsstatuut, tenzij je leidend ambtenaar kan aantonen dat die maatregelen niets te maken hebben met je melding. Deze bescherming geldt ook voor elk personeelslid dat mogelijk betrokken was bij het onderzoek dat uit je melding volgde en voor de vertrouwenspersoon integriteit die mogelijk een gunstig advies gaf over je aanvraag.

  • Als je vindt dat je beschermingsstatuut niet werd gerespecteerd tijdens de periode van bescherming, kan je een klacht indienen bij het Centrum Integriteit van de federale Ombudsman. Hij onderzoekt je klacht en als die gegrond is, stelt hij een oplossing voor.

    Als de situatie dit rechtvaardigt, kan je, na een gunstig advies van het Centrum Integriteit van de federale Ombudsman en je verantwoordelijke minister, verzoeken om tijdelijk te worden toegewezen aan een andere dienst van je organisatie of tijdelijk ter beschikking  worden gesteld van een andere federale administratieve instantie. Dit is mogelijk voor een periode van 12 maanden, die maximaal twee keer verlengd kan worden, en is ook beschikbaar voor medewerkers die betrokken waren bij het onderzoek naar aanleiding van je melding.
       

3) Je bent vrijgesteld van de ambtelijke aangifteplicht.
Artikel 29 van het wetboek van strafvordering verplicht ambtenaren die kennis krijgen van een misdaad of wanbedrijf, dit te melden aan de procureur des Konings. Omdat dit gebeurt in het kader van zijn ‘ambt’ noemt men dit ‘ambtelijke aangifte’. De ambtenaar die gebruik maakt van de meldprocedure, wordt vrijgesteld om de misdaad rechtstreeks aan de procureur te melden.


De meldprocedure stap voor stap

1) Informeer je over de meldprocedure

Voor je de eigenlijke meldprocedure opstart, kan je best voldoende informatie inwinnen over de procedure. Vraag een gesprek aan met

  • de vertrouwenspersoon integriteit (verder VPI) van je organisatie. Contacteer het Bureau voor Ambtelijke Ethiek als je deze persoon in jouw organisatie niet kent.
  • of het Centrum Integriteit van de federale Ombudsman als je dit verkiest of als er in je organisatie geen vertrouwenspersoon integriteit is of als de melding een organisatie betreft die je minder dan twee jaar geleden hebt verlaten.

2) Dien een ‘Vraag om voorafgaand advies’ in:

Vul het formulier ‘Vraag om voorafgaand advies’ in en bezorg het aan

  • je VPI
  • of rechtstreeks aan het Centrum Integriteit van de federale Ombudsman.

In enkele gevallen mag je je ‘Vraag om voorafgaand advies’ enkel indienen bij het Centrum Integriteit van de federale Ombudsman:

  • als je organisatie geen VPI heeft
  • als je een melding wil doen over een andere federale overheidsdienst dan diegene waarvoor je werkt
  • als je een sterk vermoeden hebt dat de leidend ambtenaar betrokken is bij de integriteitsschending en je wil deze schending niet aan de VPI van jouw federale administratie melden

  • als de melding een organisatie betreft die je minder dan twee jaar geleden hebt verlaten.


3) Uiterlijk 8 weken na je ‘Vraag om voorafgaand advies’ krijg je een antwoord

Het Centrum Integriteit van de federale Ombudsman of de VPI onderzoekt of je melding voldoet aan alle voorwaarden of er zijn geen aanwijzingen zijn dat het vermoeden van de integriteitschending ongegrond is.

Na uiterlijk 8 weken formuleert het Centrum Integriteit van de federale Ombudsman of de VPI zijn advies.

  • Als je een gunstig advies krijgt, dan kan je de veronderstelde integriteitsschending effectief melden
  • Als je een ongunstig advies krijgt van je VPI, kan je nog een herziening vragen aan het Centrum Integriteit.
  • Als je van het Centrum Integriteit van de federale Ombudsman een ongunstig advies krijgt, dan kan je geen melding doen. De procedure stopt en je bent ook niet beschermd.
              

4) De melding
 

Als je gunstig advies krijgt, wordt je dat schriftelijk meegedeeld. Daarbij vind je een ‘Formulier voor de bevestiging van de melding’:

  • Als je het bevestigingsformulier ingevuld terugstuurt, start het Centrum Integriteit van de federale Ombudsman het onderzoek. Je beschermingsstatuut gaat in vanaf de datum van je vraag om voorafgaand advies.
  • Als je het bevestigingsformulier niet terugstuurt, stopt je melding en wordt er geen onderzoek gestart.
     

5) Het verslag over het onderzoek
 

Na het onderzoek brengt het Centrum Integriteit van de federale Ombudsman verslag uit aan de leidend ambtenaar van je organisatie of, als deze leidend ambtenaar betrokken is bij de integriteitsschending, aan de minister. Hij neemt op basis van het verslag, de gepaste maatregelen.
 
Als melder word je ook op de hoogte gebracht van het resultaat van het onderzoek. Om de geheimhouding van het onderzoek te garanderen, kan het Centrum Integriteit van de federale Ombudsman je geen details meedelen.

Twee belangrijke actoren in de meldprocedure: de vertrouwenspersoon integriteit (VPI) van je organisatie en het Centrum Integriteit van de federale Ombudsman.


1) De VPI van je organisatie

Elke federale overheidsdienst heeft in principe minstens één vertrouwenspersoon integriteit per taalrol.

De VPI voert zelf geen onderzoek naar integriteitsschendingen uit. Hij heeft een informerende en adviserende rol:

  • informatie geven aan federale personeelsleden die een integriteitsschending willen aankaarten
  • de ‘Vraag om voorafgaand advies’ behandelen
  • meldingen van integriteitsschending doorgeven aan het Centrum Integriteit bij de federale Ombudsman.

Goed om te weten: de vertrouwenspersonen integriteit werden in alle onafhankelijkheid aangesteld, na een aantal selectieproeven. Zij oefenen hun functie dus in alle vertrouwelijkheid uit.
 

2) Het Centrum Integriteit van de federale Ombudsman(Centraal Meldpunt)

Het Centrum Integriteit van de federale Ombudsman (wettelijk: Centraal Meldpunt) is een dienst bij de federale Ombudsman.

Dit zijn de taken van het Centrum Integriteit:

  • federale personeelsleden (en ook voormalige personeelsleden) informeren over de meldprocedure
  • vragen om voorafgaand advies behandelen
  • meldingen van integriteitsschendingen in alle onafhankelijkheid en vertrouwelijkheid onderzoeken
  • verslag uitbrengen over het onderzoek naar een integriteitsschending aan de leidend ambtenaar of de minister.

 

Foto: BE Defense/Malek Azoug

Pagina laatst gewijzigd op 18 juni 2019.